Risico’s? Gewoon beheersen!
Algemene beginselen
De fabrikant van een machine garandeert dat een risicobeoordeling wordt uitgevoerd om na te gaan welke veiligheids- en gezondheidseisen op die machine van toepassing zijn. Bij ontwerp en bouw van de machine moet de fabrikant vervolgens rekening houden met de resultaten van deze risicobeoordeling.
De fabrikant zal:
- de grenzen van de machine bepalen, zowel uitgaande van het beoogde gebruik, als van elk redelijkerwijs te verwachten verkeerd gebruik daarvan;
- nagaan welke gevaren door de machine kan worden veroorzaakt en welke gevaarlijke situaties daaraan verbonden zijn;
- de risico's inschatten, rekening houdend met de ernst van het mogelijke letsel of de aantasting van de gezondheid en de waarschijnlijkheid dat deze zich voordoet;
- de risico's beoordelen om, overeenkomstig de doelstelling van deze richtlijn, te bepalen of risicoreductie vereist is;
- de gevaren wegnemen of de aan deze gevaren verbonden risico's te verminderen door de toepassing van beschermende maatregelen in vastgestelde volgorde.
De fabrikant neemt 3 stappen in de volgorde:
Risico wegnemen ->adequaat afschermen -> waarschuwen door handleiding en pictogrammen.
De fabrikant moet zijn product zo veilig mogelijk maken, rekening houdend met de op dat moment geldende stand der techniek. Ook de begrippen economische haalbaarheid en opleidingsniveau van de gebruiker spelen hierbij een rol.
De verplichtingen die zijn vastgelegd in de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen van bijlage I, zijn alleen van toepassing als het gevaar bij de betrokken machine aanwezig is op het moment dat deze op de door de fabrikant bedoelde wijze, dan wel in voorzienbare abnormale omstandigheden wordt gebruikt.
In de bijlage I staat een compleet overzicht van alle mogelijke risico’s van machines. Hierbij is een algemeen deel dat voor alle machines geldt en delen voor bepaalde categorieën machines, zoals:
- machines voor de voedingsnijverheid en voor cosmetische of farmaceutische producten;
- met de hand vastgehouden en/of handgeleide draagbare machines;
- machines voor de bewerking van hout en materialen met gelijkaardige fysieke kenmerken;
- mobiele machines;
- hijs- of hefinrichtingen;
- machines voor gebruik bij ondergrondse werkzaamheden en
- machines voor het heffen van personen.
Het is in principe voldoende wanneer u alle risico’s, die genoemd zijn in bijlage I, beoordeelt en kort beschrijft hoe u deze risico’s vermindert.
Twee methodische benaderingen voor uitvoeren risicobeoordeling
1. Risicobeoordeling conform NEN-EN ISO 12100
In de risicomatrix worden 4 verschillende factoren gebruikt die tot een risicoscore leiden:
- Ernst van de mogelijke schade (wat wordt beschadigd (mensen, dieren, zaken); mate van de schade (omkeerbaar, onomkeerbaar, dood); omvang van de schade (1 persoon, volle autobus)) in 3 categorieën.
- Frequentie van blootstelling aan gevaar in 2 categorieën.
- Kans op het optreden van gevaar (de kans op optreden van de schade; betrouwbaarheidsgegevens; ongevallenhistorie, risicovergelijking) in 4 categorieën.
- Mogelijkheid om gevaar te ontwijken (deskundigheid/ervaring van de bediener; snelheid van intreden gevaar; duidelijkheid van gevaar; mogelijk menselijk ingrijpen (altijd, soms/reflex, nooit); kennis van de machine bij bediener) in 2 categorieën.
Op basis van een beoordeling volgens deze 4 factoren komt men tot een risicogetal. Hierbij geldt dan:
Score | Risico | Actie |
1 t/m 5 | Laag | actie overwegen, niet noodzakelijk |
6 t/m 8 | Midden | actie ondernemen binnen 3 maanden |
9 t/m 12 | Hoog | direct actie |
2. Risicobeoordeling conform methode Kinney
Formule: R = F1 x F2 x C
F1: Factor m.b.t. waarschijnlijkheid van intreden van de gevaarlijke gebeurtenis
F2: Factor m.b.t. frequentie en duur van de blootstelling aan het gevaar
C: Factor m.b.t. schade of letsel t.g.v. het gevaar
Voor deze factoren F1, F2 en C heeft Kinney standaard indelingen gegeven op basis waarop een risico beoordeeld kan worden. De formule leidt tot een risicogetal R met indeling:
Score R = | Risico | Actie |
< 20 | Gering | Mogelijk aanvaardbaar |
20 < R < 70 | Klein | Actie is geboden |
70 < R < 200 | Belangrijk | Aandacht vereist |
200 < R < 400 | Hoog | Belangrijk risico, verbetering vereist |
> 400 | Extreem hoog | Zeer hoog risico, stopzetting |
Met deze methode kunt u aan elk risico een getal toekennen waarmee u bepaalt of er actie nodig is en ook hoe belangrijk deze actie is. Uit de risicoanalyse komt dus een actiepuntenlijst met weging, zodat de fabrikant gericht actie kan ondernemen om de risico’s van de machine te verminderen.
Ingewikkelde materie?
Niet voor ons. We doen dit werk al vanaf 1995 en hebben veel ervaring opgebouwd. Wij kunnen uw engineers trainen in het maken van risicoanalyses, maar we voeren ze zelf ook voor u uit. Voor meer informatie over het uitvoeren van een risicobeoordeling, neem dan contact op met PKM.
